قاری ممتاز قرآن معتقد است در ترتیل‌خوانی‌های رمضانی تلویزیون نشان دادن هر چیزی به جای قرآن که مانع شنیده و دیده شدن کلام خدا شود صحیح نیست.
به نقل از سفارت خبر، یکی از برنامه‌های رسانه ملی در ماه مبارک رمضان، پخش برنامه “ترتیل‌خوانی قرآن” از شبکه‌های مختلف سیما است.
مرکز تحقیقات رسانه ملی اخیراً اعلام کرده بر اساس نظرسنجی صورت گرفته، حدود ۲۹ درصد مردم ایران در ماه مبارک رمضان امسال، پای برنامه‌های ترتیل‌خوانی سیمای رسانه ملی نشسته‌اند که شبکه سه سیما با ۱۱.۵ درصد مخاطب در صدر شبکه‌های سیما قرار دارد و شبکه‌های یک و دو به ترتیب، انتخاب دوم و سوم مردم در ترتیل‌خوانی قرآن بوده‌اند.
ترتیل‌خوانی قرآنی در ماه مبارک رمضان هر ساله مورد استقبال عموم مردم قرار می‌گیرد. در سال‌های پیش از کرونا، مردم به‌صورت حضوری در مراسم جزء‌خوانی شرکت می‌کردند اما از دو سال گذشته تاکنون به دلیل شرایط کرونایی کشور، امکان حضور تاحدودی از مردم گرفته شد و نشستن پای تلویزیون و یا گوش دادن جزء‌خوانی قرآن از رادیو بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است.
شاید یکی از دغدغه‌های تهیه‌کنندگان و مدیران بخش معارفی شبکه‌ها در این سال‌ها این است که با استفاده از ابزارهای خلاقانه و ایجاد جلوه‌های بصری، فضای جدیدی در برنامه‌های ترتیل‌خوانی قرآن به‌وجود آورند تا مخاب بیشتری را جذب کنند. حضور قاریان در یک جایگاه مشخص و ترتیل یک جزء قرآن، روالی است که اغلب برنامه‌های ترتیل‌خوانی دنبال می‌کنند اما اخیراً برنامه‌های ترتیل‌خوانی تغییراتی در فرم و شکل برنامه‌سازی به نسبت گذشته پیدا کرده‌اند. شاید برخی قائل به این نکته باشند که پخش روال قدیمی ترتیل‌خوانی قرآن برای مخاطب امروزی تکراری شده و گاهی او را دلزده می‌کند اما “احمد ابوالقاسمی” قاری پیشکسوت و مدرس قرآن در این‌باره معتقد است که انتخاب ساختار در یک برنامه تلویزیونی، بستگی به محتوای آن دارد. طراحی ساختارهای تازه و غیرکارشناسی برای برنامه ترتیل‌خوانی یک آفت برنامه‌سازی است.
وی با اشاره به آمار اعلام شده از سوی رسانه ملی درباره میزان بازدید مردم از برنامه‌های ترتیل‌خوانی سیما گفت: آماری که اخیراً مرکز تحقیقات رسانه ملی اعلام کرده، بسیار نویدبخش است. با این وجود می‌توان گفت حدود یک‌سوم مردم از برنامه‌های ترتیل‌خوانی قرآن در ماه مبارک رمضان استقبال کرده‌اند.
برنامه‌سازی بدون نیازسنجی ممنوع!
ابوالقاسمی با بیان اینکه برنامه‌سازی در حوزه‌های دینی به نسبت هدف‌ها و رویکردشان متفاوت است، تصریح کرد: ترتیل‌خوانی باید به سنت قدیمی خود باقی بماند. برخی اوقات محتوا با یک تصویرپردازی ساده بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. همان‌طور که در کشورهایی نظیر ترکیه که تجربه حضور در برنامه ترتیل‌خوانی تلویزیونی آن را داشته‌ام، به شکل بسیار ساده و البته با محتوا دنبال می‌شود.
این مدرس قرآن با تأکید بر اینکه به‌دنبال ساختارهای نامتعارف در برنامه‌سازی ترتیل‌خوانی نباشیم، افزود: موضوع اصلی در برنامه ترتیل‌خوانی، شنیدن و قرائت قرآن است. مردم نشسته‌اند تا آیات قرآن را بخوانند نه اینکه گنبد و گلدسته و فضاهای دیگری را مشاهده کنند. سال‌ها است که این نکته را تذکر می‌دهم که جاذبه‌های تصویری در برنامه‌های ترتیل‌خوانی جواب نمی‌دهد. اولویت اصلی، تلاوت قرآن و نهایتاً استفاده از ابزارهای رسانه‌ای برای پخش زیرنویس آیات قرآن است و نشان دادن تصاویر دیگر اشتباه برنامه‌سازی است. عبارت قرآن است که می‌فرماید: “وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ”. انصات یعنی از بین بردن هر مانعی که وجود دارد. به همین جهت هر آنچه مانع شنیدن و دیدن آیات قرآن باشد، صحیح نیست.
وی ادامه داد: به نظرم اگر شکل و فرم ترتیل‌خوانی‌ها بر اساس ذائقه‌های شخصی تهیه‌کنندگان تغییر کند، یقیناً نتیجه مطلوبی به‌دست نخواهد آمد. هر برنامه‌ای یک اقتضائاتی دارد. هر تغییر غیرکارشناسی در برنامه‌سازی ترتیل‌خوانی، تأثیرات منفی به دنبال خواهد داشت.
این قاری پیشکسوت با اشاره به اینکه احترام به سلیقه مخاطب اهمیت زیادی دارد، گفت: پخش ترتیل‌خوانی در ساعات مختلف شبانه‌روز بسیار خوب است. بالاخره همه اقشار جامعه در هر ساعتی که وقت داشته باشند، می‌توانند از برنامه ترتیل‌خوانی استفاده کنند. مثلاً آن کارمند و یا روستایی که شاید در ساعاتی از صبح نمی‌توانسته از جزء‌خوانی بهره ببرد می‌تواند در هر ساعتی از شبانه‌روز از هر شبکه‌ای که علاقه دارد، به استماع و قرائت قرآن بپردازد.
