گردشگر خوراک برای تجربه طعم و آشنایی با فرهنگ و آیین غذا سفر می­ کند

براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، گردشگر خوراک برای تجربه طعم و آشنایی با فرهنگ و آیین غذا سفر می کند.

حسین دهقان منشادی، استاد دانشگاه و راهنمای گردشگری اظهار داشت: گردشگری خوارک بنا به تعریف سازمان جهانی گردشگری شامل مجموعه فعالیت های مرتبط با خوردن و نوشیدن در زمان سفر است؛ این فعالیت ها می تواند کلاس ها و دورهای آشپزی یا حضور و بازدید از بازارها و بازارچه های مواد غذایی، کشاورزی، خوراکی ها و حتی بازدید از کارگاه و کارخانه های صنایع تولیدی و فرآوری غذایی یا غذا خوردن در یک رستوران باشد.

استاد دانشگاه و راهنمای گردشگری خوراک بیان کرد: گردشگری خوراک و نوشیدنی را در ایران، آسیا و آمریکای شمالی با عبارت انگلیسی Food Tourism و در آمریکای لاتین و اروپای جنوبی بیشتر با Gastronomy Tourism می شناسند، هیچ تفاوتی هم ندارد. البته عبارت Culinary Tourism در معنای کلی به مفهوم گردشگری خوراک، بیشتر و دقیق تر به آشپزی ارتباط پیدا می کند؛ برنامه های آشپزی تلویزیونی هم که خوراک و نوشیدنی سالم و هویت و فرهنگ غذاهای محلی را ترویج می کنند به نوعی در این مفهوم، پایه ای برای عنوان گردشگری خوراک محسوب می شود.

وی افزود: عبارت Gourmet گوشه بازاری از گردشگری است که بطور مشخص رستوران های لوکس و مد نظر گردشگر را شامل می شود که در جهان درصدکمی از سهم گردشگری خوراک را به خود اختصاص می دهند ولی بازار خاص خود را دارد. این نوع از گردشگری خوراک در ایران به مفهوم شکم گردی و از حالت لوکس فرانسوی خارج شده و افراد برای خوراکی های مورد علاقه ساندویچ و غذاها و مزه ها به رستوران و شعب غذاهای حاضری (Fast Food) می روند و معنای اصلی آن تحریف شده است.
در زنجیره تامین و ارزش گردشگری خوراک فرایند از مزرعه تا سفره حائز اهمیت است که دو معنای متفاوت دارد: اولاً نمایان گر زنجیره تامین گردشگری خوراک و ثانیاً نهضت فاصله از غذاهای کنسروی و فرآوری شده به مفهوم از تولید به مصرف را در برمی گیرد که از دهه 1970 میلادی آغاز شد. البته در حال حاضر، اتحادیه اروپا این نهضت را برای تامین غذاهای سالم و دوستدار محیط زیست حمایت می کند.

گردشگری خوراک باید در مبدا تبلیغ و معرفی شود
رئیس هیات مدیره انجمن گردشگری خوراک و نوشیدنی دونار گفت: در ایران بازار میوه و تره بار به سبک اروپایی در سطح شهرها نداریم، در اروپا مثلاً اسپانیا یا فرانسه این بازارها در خیابان های مشخصی برپا می شوند که محصولات غذایی و زراعی را مستقیم از مزرعه به مصرف کننده عرضه می کنند.

دهقان افزود: زنجیره تامین و ارزش یک فرایند کامل از روستا تا شهر، از مزرعه تا رستوران، از کشاورز تا سرآشپز، تولید کننده، تامین کننده، توزیع کننده و عرضه کننده محصولات، رستوران و کافه و کافی شاپ، دفاتر خدمات سفر، راهنمایان گردشگری را شامل می شود، اما در طرف دیگر بازاریابی گردشگری خوراک در مبدا برای گردشگر ورودی و خارجی است که باید مقصد را برندسازی کند.

وی با بیان اینکه گردشگری خوراک زیرگونه فرهنگی محسوب می شود، گفت: در گردشگری خوراک تولید محتوای مناسب، ارائه غذا و نوشیدنی و فرهنگ و سنت مربوط به آن باید در مبدا عرضه شود و مقصد بواسطه خوراک فرهنگ، معیشت، آداب و رسوم غذا و نوشیدنی به علاقمندان به سفر و گردشگران حرفه ای معرفی می شود.
راهنمای گردشگری فرهنگی و خوراک، فرهنگ را بستر گردشگری خوراک دانست و گفت: فرهنگ و نوع خوراک در آیین های مذهبی، شادی و نذر در جشن و عزاداری متفاوت است؛ گردشگری که در ماه محرم وارد ایران می شود خوراک متنوعی را در فضای عمومی شهرهای ایران می بیند که با غذای رستوران ها متفاوت است؛ گردشگر امکان دارد یک آش محلی یا نوشیدنی خاص را در یک محله ای تجربه کند که در رستوران آن محل نباشد؛ این به دلیل فضای فرهنگی و اجتماعی هنگام سفر است.

اولین سوال گردشگر داخلی و خارجی درباره رستوران و غذای خوب و محلی است
دهقان به اهمیت ارائه تصویر درست از مقصد و تولید محتوای مناسب برای گردشگران خارجی و داخلی اشاره کرد و گفت: حتی گردشگر داخلی که برای اولین بار به یک منطقه سفر می کند سوال نخست وی این است که رستوران و غذای خوب کجاست؟ و اگر منطقه را بشناسد سراغ غذای معروف محلی آنجا مانند آش، کباب و غیره را می گیرد.

استاد دانشگاه یزد افزود: بازاریابی علمی و حرفه ای برای گردشگری خوراک در مقصد، بر مبنای ایجاد نیاز و ذائقه و تصویر شفاف در مبدا و بازار هدف است که به انتخاب گردشگر بسیار کمک می کند. هزینه غذا و نوشیدنی در سفر برای هر گردشگر بین 25 تا 45 درصد هزینه کل سفر است؛ پس خوراک و پذیرایی علاوه بر گردشگر برای برنامه ریزان گردشگری هم بسیار قابل تامل و توجه است.

بسیاری افراد غذا را فقط برای سیر شدن می خوردند، بسیاری هم کنجکاو اند مواد اولیه فلان غذا و دستور تهیه آن چیست یا چگونه آماده و سرو می شود، اما گردشگر خوراک ماجراجوست. این افراد احتمال دارد در سفر در یک رویداد هم شرکت کرده و بناهای تاریخی را هم ببینند، اما در حقیقت برای تجربه طعم و آشنایی با فرهنگ آیین خوارک و نوشیدنی سفر می کنند.

دهقان توضیح داد: گردشگری که به جنوب ایران سفر می کند تا چند نمونه غذایی دریایی مخصوص همان استان را بخورد، دنبال پاسخ به این حس ماجراجویانه و کنجکاوانه است که مگر ماهی را به عنوان صبحانه هم می خورند؟ این حس کنجکاوی و ماجراجویی فقط گردشگر خارجی را شامل نمی شود.

فعال صنعت گردشگری افزود: بزرگترین مانع برای توسعه صنعت گردشگری و مشخصاً گردشگری خوراک ملاحظات و مناسبات سیاسی داخلی و خارجی است؛ در چند سال گذشته کارهای زیادی انجام شده، اما تا نقطه مطلوب فاصله وجود دارد. البته به تازگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تصمیم دارد در این حوزه اقداماتی هدفمند انجام دهد.

راهنمای گردشگری خوراک تصریح کرد: فضای بین المللی، ارتباطات و مناسبات دیپلماتیک ایران و سایرکشورها، وضعیت تبادل گردشگر با مبدا و بازارهای هدف و سایر کشورها، نحوه صدور یا لغو روادید متقابل از عوامل مهم توسعه گردشگری است. در این بخش باید در وهله اول میزان تقاضا و تمایل سفر به ایران ارزیابی و سپس گردشگری خوراک به عنوان یک گونه جذاب و محصول گردشگری عرضه شود. البته با توجه به اینکه در این بخش هنوز مشکلاتی وجود دارد بهتر است در ابتدا این گونه (گردشگری خوراک) تقویت کننده دیگر بخش ها مانند گردشگری فرهنگی باشد تا محصولی منحصر بفرد و مجزا.

وی تصریح کرد: ترسیم چشم انداز جذاب20 میلیون گردشگر در سال 1420 باید واقع گرایانه باشد. اگر چه سال 98 قبل از همه گیری کرونا ورود حدود 9 میلیون گردشگری سالانه اعلام شد که با تعاریف استاندارد جهانی شاید 5 میلیون گردشگری عدد صحیح تری باشد، زیرا گردشگران عبوری و مرزی را که نباید ملاک قرار داد، بلکه گردشگر باید اقامت داشته باشد و هزینه کند.

تعداد زیاد رستوران ها به مفهوم رونق گردشگری خوراک نیست
دهقان افزود: رونق و توسعه صنعت گردشگری رابطه مستقیم با جذب گردشگر خارجی دارد. تعداد زیاد رستوران ها و مراکز پذیرایی و پر بودن رستوران های سنتی و پیتزا فروشی ها و ساندویچی ها و کافه ها و کافی شاپ ها از همشهریان، الزاماً به مفهوم رونق گردشگری خوراک نیست، بلکه در گردشگری خوراک باید سفر انجام شود و گردشگر باید در شهر و مقصد دیگر به رستوران برود و غذا بخورد تا به عنوان گردشگری خوراک ثبت شود. هرچند در بدو امر، برای مردم همان شهر نیز م توان خدمات مشابهی ارائه کرد.

بدون تردید ایران برای گردشگر داخلی و خارجی مقصد فرهنگی است، گردشگران خارجی یا ماجراجو یا فرهنگ دوست هستند، گردشگری خوراک در وهله اول در بستر فرهنگ جغرافیا و تاریخ تعریف می شود و ایران دنیایی از طعم و مزه غذا و آیین خوراک برای عرضه به گردشگران دارد.

رئیس هیات مدیره انجمن گردشگری خوراک و نوشیدنی دونار گفت: نام ایران و گردشگری خوراک در تاریخچه و نشان های اولیه تجارت راه ابریشم وجود دارد. اگر به قرن 14 تا 16 برویم که دوره توسعه راه های دریایی است، ایران همچنان از کشورهای مهم این تجارت است؛ نجف دریابندری در کتاب مستطاب آشپزی از سیر تا پیاز چین، ایران و روم را به عنوان سه مکتب و مادر آشپزی معرفی می کند. اگر حتی 50 درصد صحیح باشد نشان می دهد که ما صاحب سبک آشپزی هستیم و روی این ظرفیت خیلی میتوان کار کرد.

راهنمای گردشگری فرهنگی و خوراک با اشاره به تنوع های خوراکی در ایران و تجارب خود در سفر با گردشگران گفت: اکنون در بومگردی ها در فضای سنتی و محلی و در بوتیک هتل ها در فضای مدرن تر غذاهای ایرانی که عرضه می شود مورد استقبال گردشگران بویژه خارجی ها است. در شیراز و دو شهر دیگر در استان فارس میتوان کلم پلو را با سه مدل متفاوت تجربه کرد که برای مسافر داخلی هم لذت بخش است. خوردن و خوراک نیاز انسان ها و مورد علاقه بیشتر ایرانی هاست؛ اگر حتی روی جذب گردشگر داخلی برای گردشگری خوراک کار و سرمایه گذاری شود، محتوای مناسب از عکس و ویدیو تولید شود، این حوزه قابل توسعه و رونق است.